The Night – De Nacht – La Nuit

Categorie: mijmeringen

  • Soulages

    Soulages

    Een zen-kennis van mij, Michel Fabra, is verantwoordelijk voor het zencentrum in Poitiers (Frankrijk). Hij publiceerde onlangs enkele mooie regels over de schilder Pierre Soulages die binnenkort 100 wordt en die voornamelijk met zwart geschilderd heeft. Ik citeer:

    « Toutes ses œuvres sont peintes avec de la peinture noire. Il peint le noir. Au début, c’était avec du brou de noix, ce n’etait pas cher. Il dit qu’en peignant le noir, il fait parler la lumière.
    ça me fait penser à notre pratique du zen. On est habillé en noir. Souvent, les gens demandent pourquoi on est en noir. Ça peut être une réponse : on fait parler la lumière. Pierre Soulages parle d’obscurité. Il dit que dans cette obscurité, il trouve la vraie lumière. Dans notre pratique zen, dans le Hokyo Zanmai, il y a la célèbre phrase : Minuit est la vraie lumière, l’aube n’est pas claire.
    Pratiquer zazen, c’est aller au tréfonds de notre obscurité. Y amener la lumière. »

    (bron: https://www.facebook.com/1902171056733721/posts/2508019499482204/?sfnsn=mo)

  • Een daad van verzet

    Een daad van verzet

    Op 19/12 is er de première van mijn nieuwste project, “De Nacht”. We zijn nog aan het monteren en aan het componeren en op 4/12 doen we de eindmixage als alles goed gaat.

    Met componist Valery Vermeulen speelden we gisteren met de gedachte slechts 40% van de film te tonen als reactie op de onzin over cultuur en kunst die we van onze regering moeten ondergaan. 😳

    Ik wil dit zeggen: dit project is er gekomen zonder één euro subsidie!!! Het is er gekomen dankzij de steun van honderd crowdfunders, de medewerking van tiental vrijwilligers en sympathisanten en het engagement van Valery. En het kan nu vertoond worden dankzij Philippe Van Goethem en Geert Poelaert die de deuren van CC de Meent hebben opengesteld. Van samenwerking en verbinding gesproken!

    Ik heb dit project gemaakt uit liefde voor de streek waar ik woon. Uit liefde voor de schoonheid van de nacht. En dit heeft niets te maken met “de schoonheid” zoals Dhr. Peter De Roover het formuleerde in de media Die schoonheid van hem bestaat niet! Het is een constructie afkomstig uit een verbeeld land dat nooit heeft bestaan.

    Ik heb dit project ook gemaakt uit liefde voor mijn leraar, de historische Boeddha, die met zijn nacht van het ontwaken de grootste troost en steun aan de mensheid heeft gegeven.

    En Boeddha was ook iemand die inging tegen de onzin en dwaalgedachten die gangbaar waren in zijn samenleving. Zijn leer is er ook een van verzet tegen alle gangbare illusies en hypocrisie

    Politici moeten ons niet komen vertellen wat kunst en cultuur is. Dit is ons vak. We doen ons werk. Dat zij hun werk doen!

    Ik hoop dat “De Nacht” ook een daad van verzet zal zijn.

  • Over het belang van de duisternis

    Over het belang van de duisternis

    Een videokunstwerk over de nacht is geen manier om de nacht en het “onzichtbare” te peilen, te belichten, te verklaren of te duiden. Wel integendeel! Het gaat erom hetgeen niet (of moeilijk) toegankelijk is zoals bv. het (onder)bewustzijn, de geest, zijn ruime plaats terug te geven.

    We leven in een land waar alle straten en pleinen ‘s nachts overvloedig verlicht worden. Men tolereert geen duistere steegjes. In naam van de veiligheid (en de totale transparantie van alles en nog wat) moet de duisternis overal wijken voor een alles overkoepelende helderheid. Met De Nacht poog ik de duisternis (van ons hart) te betreden.

    Zonder zaklamp.

  • Gedicht aan de nacht – Rainer Maria Rilke

  • De kwestie tekst

    De kwestie tekst

    Los van het verhaal

    En dan moet ik het nog hebben over de teksten van de Boeddha die ik wil gebruiken in deze multimediale installatie. Tot nu heb ik er nog niet zoveel over verteld en niet zoveel mee geëxperimenteerd. Het moet nog allemaal komen.

    De vroegste notities in mijn aantekenboek die ik kan terugvinden over dit project dateren van 31 oktober 2016. Toen schreef ik o.a. :

    “Is het mogelijk een film te maken die niet gebaseerd is op taal ?”

    Ik bedoelde hiermee: is het mogelijk om zuiver visueel en het auditief te werken ? Niet vertrekken vanuit het te strak schema van de woorden, de zinnen, de concepten, het denken.

    Dus los van eender welk verhaal, eender welk stem.

    (meer…)

  • Elektrische nachten

    We kunnen ons de nachten van voor de industriële revolutie niet meer voorstellen: de nachten zonder gas- of elektriciteitsverlichting . Wat deden de mensen toen ? Was er ‘s nachts een uitgangsleven of bleven de meesten binnenshuis? Dit zou een aparte studie vereisen. Feit is dat sinds de introductie van de straatverlichting nieuwe omgangsvormen ontstaan zijn die vandaag steeds talrijker worden: we kunnen ons géén nacht meer voorstellen zonder enige vorm van verlichting die de mensen met elkaar verbindt.

    Nicolas Restif de la Bretonne zag eind 18e eeuw reeds de schoonheid van straat- en andere verlichting in de nacht: “… la lueur des réverbères, tranchant avec les ombres, ne les détruit pas, elle les rend plus saillantes: c’est le clair-obscur des grands peintres.”

    Sindsdien zijn de stedelijke nachten koortsig en uitbundig. Tijdens dolle carnavalsdagen bv. wordt de nacht de tijd voor ontelbare nieuwe vormen van lichtbronnen die de magie van het uitzinnig gebeuren verder onderstreept.

  • Één schitterende parel

    De nacht is niet de afwezigheid van zonlicht. In het heelal zijn er miljarden en miljarden zonnen die allemaal hun licht weggeven en de hele kosmos verlichten. Dat is vanuit ons planeet zelfs te zien, ‘s nachts beter dan overdag. Het licht is hetzelfde, overal. Alleen is, wanneer we “met onze rug” naar onze zon staan, de zichtbaarheid anders. Je moet anders leren zien.

    Héél de kosmos is één schitterende parel.

  • Gedaanteverwisseling

    Gedaanteverwisseling

    ’s nachts wordt de maatstaf van waar en vals opgegeven. Met het ontbreken van daglicht wordt de nachttijd die van de gedaanteverandering: niet alleen zijn de vormen moeilijk van elkaar te onderscheiden, er vindt op vele plaatsen een ware switch plaats waarbij het leven het schouwtoneel wordt van een soort goddelijke komedie waar alle klassieke rollen van overdag ingeruild worden voor een carnavaleske vertoning.

    Michael Fössel schrijft in “La Nuit”:

    “Cachoteries, silences, travestissements, masques: la nuit est moins faite de mensonges délibérés qu’elle ne se caractérise par le suspens des critères habituels du vrai et du faux. Vérifiables en plein jour, les identités deviennent incertaines.” (p.203)

  • Het einde van de nacht

    Het einde van de nacht

    De dageraad wordt meestal aanzien als “het begin” van iets nieuws. Dus “het einde” van iets anders – de nacht; de periode waar we eigenlijk niets over weten en ook niets willen weten.

    De nacht en de tijd van de duisternis is nochtans de periode waarin alles mogelijk is. De nacht hoeft niet per se angstaanjagend te zijn of de tijd waarin de spoken en slechte geesten verschijnen om ons te kwellen. In vele Westerse vertellingen en sprookjes is de nacht onveilig en onheilspellend. Terwijl de nacht rust en hernieuwing brengt aan lichaam en geest.

    In Oosterse, zenboeddhistische handleidingen vangt de indeling van een volledige etmaal niet aan bij zonsopgang maar om middernacht. De richtlijnen voor de tempelkok van Meester Dogen (de befaamde “Tenzo Kyokun”) bv. laat “de dag” van de kok beginnen midden in de nacht.

  • De nacht is eindeloos

    Toen ik half oktober 2018 begon te filmen, heb ik in Lembeek de sluizen op het kanaal Brussel-Charleroi in beeld genomen. Die twee gigantische poorten die miljarden hectoliters aan water tegenhouden vond ik sprekend om mijn nachtvideo mee te beginnen. Bovendien lekt er onophoudelijk water tussen de twee deuren naar buiten: de nacht stond als het ware voor mij als één gigantisch massa duisternis van waaruit beelden naar buiten sijpelden.

    Op zondag 7 april, rond zes uur in de ochtend, stond ik terug aan dezelfde sluizen – maar deze keer aan de zijkant, bij een andere, kleinere sluis. Ook daar druppelde water naar buiten met een heel indringend geluid. Ik moest denken aan de sfeer van de films van Andrej Tarkovski waar water ook een belangrijke rol speelt.

    Ook hiervan heb ik een beeld genomen met het gevoel iets af te ronden. De nacht had mij alles gegeven waar op dit ogenblik mogelijk was.

    Misschien zullen de beelden van die sluizen het begin en het einde vormen van de video.

    Doch is de nacht nog niet uitgeput. De nacht is oneindig. Het is niet mogelijk om “alles” van de nacht te filmen.