Noteer alvast de data: 13-15 september en 21-22 september.
Die slaapzaal is een interessante plaats omdat de referentie naar de nacht voor de hand ligt. Ik zal trouwens een aantal van die bedden integreren in de installatie met de externe schermen.
’s nachts wordt de maatstaf van waar en vals opgegeven. Met het ontbreken van daglicht wordt de nachttijd die van de gedaanteverandering: niet alleen zijn de vormen moeilijk van elkaar te onderscheiden, er vindt op vele plaatsen een ware switch plaats waarbij het leven het schouwtoneel wordt van een soort goddelijke komedie waar alle klassieke rollen van overdag ingeruild worden voor een carnavaleske vertoning.
Michael Fössel schrijft in “La Nuit”:
“Cachoteries, silences, travestissements, masques: la nuit est moins faite de mensonges délibérés qu’elle ne se caractérise par le suspens des critères habituels du vrai et du faux. Vérifiables en plein jour, les identités deviennent incertaines.” (p.203)
Toen ik half oktober 2018 begon te filmen, heb ik in Lembeek de sluizen op het kanaal Brussel-Charleroi in beeld genomen. Die twee gigantische poorten die miljarden hectoliters aan water tegenhouden vond ik sprekend om mijn nachtvideo mee te beginnen. Bovendien lekt er onophoudelijk water tussen de twee deuren naar buiten: de nacht stond als het ware voor mij als één gigantisch massa duisternis van waaruit beelden naar buiten sijpelden.
Op zondag 7 april, rond zes uur in de ochtend, stond ik terug aan dezelfde sluizen – maar deze keer aan de zijkant, bij een andere, kleinere sluis. Ook daar druppelde water naar buiten met een heel indringend geluid. Ik moest denken aan de sfeer van de films van Andrej Tarkovski waar water ook een belangrijke rol speelt.
Ook hiervan heb ik een beeld genomen met het gevoel iets af te ronden. De nacht had mij alles gegeven waar op dit ogenblik mogelijk was.
Misschien zullen de beelden van die sluizen het begin en het einde vormen van de video.
Doch is de nacht nog niet uitgeput. De nacht is oneindig. Het is niet mogelijk om “alles” van de nacht te filmen.
Gisteren woonde ik de première van “Micromedas” van Valery Vermeulen en Hiroshi Matoba bij in het mooie concertgebouw in Brugge.
Valery Vermeulen presenteert Mikromedas in het Concertgebouw in Brugge.
Het was een boeiende ervaring omwille van de overweldigende klanken die Valery uit zijn synthesizers wist te creëren. Gebaseerd op data van simulaties van het gedrag van zwarte gaten uit de ruimte, transformeerde hij die tot bevreemdende muzikale composities. Ongehoorde klanken (al had ik reeds werk van Valery gehoord) die zeer tegengestelde emoties opriepen. Soms onwennig krachtig met diepe, dreigende tonen die de zaal deden trillen. Soms frêle en zacht. Maar altijd : dit heb ik nooit gehoord.
De visuals die de jonge Hiroshi Matoba boden een mooie pendant voor de vreemde harmonieën (en disharmonieën) die uit de luidsprekers schalden. Zowel wetenschappelijk als poëtisch waren de sobere en abstracte vormen een fascinerend schouwspel. Bovendien kwam humor om de hoek kijken: een wetenschappelijke publicatie uit 1988 wordt het onderwerp van een geestige 3D reis doorheen de letters en de woorden die visueel met elkaar verbonden werden.
De eerste foto van een zwart gat
Een onwaarschijnlijk toeval: uitgerekend gisteren werd die beroemde eerste foto van de omgeving van een zwart gat gepubliceerd! Valery was dan ook trots om tijdens de presentatie hiernaar te refereren. Een mooi moment waarbij kunst en wetenschap symbolisch de handen in elkaar slaan om het mysterie van dit universum in kaart te brengen. Gedenkwaardig!
Als tweede deel van de voorstelling van “Mikromedas” van Valery Vermeulen en Hiroshi Matoba, kwam de Canadese multimediakunstenaar Herman Kolgen met twee performances een mooie aanvulling hierop geven: “Seismik” en “Aftershock”
Op een vreemde manier weet Kogen puur wetenschappelijke data van de seismische activiteiten van de aarde om te zetten in klanken die vooraf opgenomen beelden komen verstoren. Een indrukwekkende prestatie omdat de gegevens in realtime via het internet werden ontvangen en onmiddellijk door Kogen werden bewerkt en geassocieerd werden met de seismische activiteiten die in de zaal zelf zich afspeelden tot akoestische “aardbevingen”.
Herman Kolgen demonstreert na de voorstelling hoe hij zijn instrument bespeelt.
Nonhuman future
“Aftershock” maakte indruk van bij het begin door te verwijzen naar de “nuclear waste” waar we vrolijk over blijven doen maar die op lange en zéér lange termijn (honderdduizende jaren) voor ongeziene problemen zal zorgen. Een termijn die Kogen terecht de “nonhuman future” noemt.
Zonder te vervallen in goedkoop, apocalyptisch doemdenken, is het goed dat een kunstenaar ons er nog eens aan herinnert dat de manier waarmee we op ongeoorloofde manier met energie omspringen ons fataal zal worden.
We treden letterlijk de nacht van de mensheid in. Hier zullen we ons willens nillens moeten op voorbereiden.
