La nuit n’est pas un objet devant moi, elle m’enveloppe, elle pénètre par tous mes sens, elle suffoque mes souvenirs, elle efface presque mon identité personnelle.

Maurice Merleau-Ponty

De slaapzaal in Hof ter Loo

In deze slaapzaal van Hof ter Loo zal ik de video “De Nacht” presenteren tijdens het festival Kunst in het Dorp in september 2019.

Het gaat om een groepstentoonstelling in deze voormalig klooster in het dorp Bellingen (Pepingen) nabij Halle. We zijn met zo’n 34 kunstenaars die hier tentoonstellen.

Noteer alvast de data: 13-15 september en 21-22 september.

Die slaapzaal is een interessante plaats omdat de referentie naar de nacht voor de hand ligt. Ik zal trouwens een aantal van die bedden integreren in de installatie met de externe schermen.

Volg de ontwikkeling van dit festival op www.kunstinhetdorp.be en de FB-pagina: https://www.facebook.com/kunstinhetdorp/

Één schitterende parel

De nacht is niet de afwezigheid van zonlicht. In het heelal zijn er miljarden en miljarden zonnen die allemaal hun licht weggeven en de hele kosmos verlichten. Dat is vanuit ons planeet zelfs te zien, ‘s nachts beter dan overdag. Het licht is hetzelfde, overal. Alleen is, wanneer we “met onze rug” naar onze zon staan, de zichtbaarheid anders. Je moet anders leren zien.

Héél de kosmos is één schitterende parel.

So listen to the heartbeats of the earth. To yield to that fear which comets and the unknown inspire men. To put out the sun at will. To the searchlights of night’s brain. To enjoy the cruelty of the soft gleam of the lightning. The majesty of the trees. To invoke the fireflies.

Max Ernst

Gedaanteverwisseling

’s nachts wordt de maatstaf van waar en vals opgegeven. Met het ontbreken van daglicht wordt de nachttijd die van de gedaanteverandering: niet alleen zijn de vormen moeilijk van elkaar te onderscheiden, er vindt op vele plaatsen een ware switch plaats waarbij het leven het schouwtoneel wordt van een soort goddelijke komedie waar alle klassieke rollen van overdag ingeruild worden voor een carnavaleske vertoning.

Michael Fössel schrijft in “La Nuit”:

“Cachoteries, silences, travestissements, masques: la nuit est moins faite de mensonges délibérés qu’elle ne se caractérise par le suspens des critères habituels du vrai et du faux. Vérifiables en plein jour, les identités deviennent incertaines.” (p.203)

Het einde van de nacht

De dageraad wordt meestal aanzien als “het begin” van iets nieuws. Dus “het einde” van iets anders – de nacht; de periode waar we eigenlijk niets over weten en ook niets willen weten.

De nacht en de tijd van de duisternis is nochtans de periode waarin alles mogelijk is. De nacht hoeft niet per se angstaanjagend te zijn of de tijd waarin de spoken en slechte geesten verschijnen om ons te kwellen. In vele Westerse vertellingen en sprookjes is de nacht onveilig en onheilspellend. Terwijl de nacht rust en hernieuwing brengt aan lichaam en geest.

In Oosterse, zenboeddhistische handleidingen vangt de indeling van een volledige etmaal niet aan bij zonsopgang maar om middernacht. De richtlijnen voor de tempelkok van Meester Dogen (de befaamde “Tenzo Kyokun”) bv. laat “de dag” van de kok beginnen midden in de nacht.